İPA raporu: Gençlik ortasında geçim krizi, ümitsizliği ve göç eğilimini artırıyor

İstanbul Planlama Ajansı (İPA) Kent Gündemi Araştırmaları’nın “İstanbul’da Gençliğin Demografik ve Sosyoekonomuk Profili: 20 Yıllık Değişim” raporu yayınlandı. İstanbul’daki 3 milyondan fazla genci (nüfusun yüzde 20,63’ü) kapsayan 18-30 yaş kümesine odaklanan araştırma; anketler, odak küme görüşmeleri, kamu bilgileri ve uzman görüşleri kullanılarak gerçekleştirildi. Araştırma, “20 yıl evvel İstanbul’da bir genç nasıl bir hayat sürüyordu, bugün bir genç nasıl bir hayatla baş etmeye çalışıyor?” sorusuna karşılık aradı. Araştırmada elde edilen esas bulgular şöyle sıralandı:

“GENÇLER GEÇMİŞE NAZARAN DAHA GÜÇ ŞARTLARDA YAŞIYOR”

“Derinleşen Geçim Düşüncesi: Araştırmaya katılan gençlerin büyük çoğunluğu (yüzde 77,6), gençlerin geçmişe nazaran daha güç şartlarda yaşadığını belirtiyor. KYK burslarının alım gücü 2005’ten bu yana altın karşısında yüzde 84,5, çay-simit üzere temel eserler karşısında yüzde 84,4 azaldı. Gençler, barınma ve kaliteli besine erişim üzere temel muhtaçlıklarını karşılamakta zorlanırken, 20 yıl evvel barınma bir ‘tercih’ iken bugün bir ‘kriz’ olarak görülüyor.

“İSTİHDAMDA LİYAKAT YERİNE REFERANSIN TESİRLİ OLDUĞU ALGISI YAYGIN”

Eğitim İşe Dönüşmüyor, Diplomalar Değersizleşiyor: Üniversite mezuniyeti artık iş garantisi manasına gelmiyor. Gençlerin yüzde 41’i eğitim düzeyinin altında işlerde çalışırken, 15-29 yaş ortası her 4 gençten 1’i (yüzde 25,9) ne eğitimde ne istihdamda. İstihdamda liyakat yerine referansların tesirli olduğu algısı yaygın. Bu durum, gençleri alan dışı, teminatsız ve düşük fiyatlı işlere yöneltiyor.

Kısıtlanan Toplumsal ve Kültürel Ömür: Artan ömür maliyetleri, gençlerin toplumsal ve kültürel etkinliklere iştirakini önemli halde sınırlıyor. 20 yıl evvel canlı yerleşke hayatı ve erişilebilir kültürel etkinlikler yaygınken, bugün gençler tiyatroya (yüzde 15,3 burs oranıyla ayda 6 kez) yahut konsere (yüzde 46,5 burs oranıyla ayda 2 kez) gitmekte zorlanıyor. İBB’nin kamusal alanları, gençler için ‘nefes alınabilen’ az yerler olarak öne çıkıyor.

Artan Gelecek Tasası ve Ertelenen Hayaller: Gençlerin en önemli tasaları yüzde 49,2 ile geçim problemi ve yüzde 47,9 ile gelecek meçhullüğü. Bağımsız yaşama adım atma (yüzde 78,8 güç buluyor), evlenme (yüzde 81,8 sıkıntı buluyor) üzere temel hayat adımları maddi nedenlerle erteleniyor. Mesken yahut otomobil sahibi olmak üzere gayeler ‘uzak bir olasılık’ olarak bile görülmüyor. Bu durum, gençlik periyodunun fiilen uzamasına neden oluyor.

“GENÇLERİN YARISI YURTDIŞINA TAŞINMAYI DÜŞÜNÜYOR”

Yurt Dışı ‘Zorunlu Alternatif’: Bugün gençlerin yarısı (yüzde 50,4) yurt dışına taşınmayı düşünüyor; bu oran 20 yıl evvel genç olanlarda yüzde 35,1 idi. Geçmişte merak ve tecrübe odaklı olan yurt dışı fikri, günümüzde daha çok liyakat, adalet, emeğin karşılığını alma ve daha yeterli ömür şartları arayışından kaynaklanan bir ‘mecburiyet’ halini alıyor. Bu eğilim lise seviyesine kadar inmiş durumda.”

Rapor, İstanbul’daki gençlerin karşılaştığı yapısal sıkıntılara ve artan kırılganlıklara dikkat çekerek, gençlerin ekonomik, toplumsal ve ruhsal refahını destekleyecek bütüncül siyasetlere duyulan acil muhtaçlığı vurguluyor.