Ömer Fethi Gürer’den ‘zirai don’ açıklaması: ‘Sert çekirdekli eserlerde ziyan büyük’

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, don felaketinden etkilenen meyve üreticilerini ziyaret etti. Gürer, “Sert çekirdekli eserlerde ziyan büyük, kayısı, şeftali, nektarin, erik, badem, ceviz üzere eserler yanında armut, üzüm üzere eserlerde de rekolte kaybı var. Tarım ve Orman Bakanlığı don afetinden etkilenen açık alandaki ziraî üretime bahis Antep fıstığı, armut, ayva, badem, ceviz, elma, erik, fındık, kayısı, kiraz-vişne, limon, mandalina, portakal, şeftali, nektarin, üzüm, eserleri hasar tespit sonrası Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) kayıtlı olanlara dayanak verileceği açıkladı. Bu takviye nasıl olacağı muhakkak değil fakat eser kadar eserle ortaya çıkan problemler var. Bu bahiste bir açıklama yok” dedi.

CHP Niğde Milletvekili Ömer Fethi Gürer, seçim bölgesinde don felaketinden etkilenen üreticileri ziyaret ederek yaşadıkları kahırları dinledi. Niğde’nin Türkiye’nin kıymetli elma üretim merkezlerinden biri olduğunu vurgulayan Ömer Fethi Gürer , “Niğde bölgesi, 600 bin tona kadar elma üretemi gerçekleşiyor. Kayıt dışı ile bu üretim daha da yüksek oluyor. Niğde elma ağacı sayısında Türkiye’nin lideri olan bir ildir. Misket elmada bir numaradır. Bu yıl don olayı nedeniyle büyük ziyan gören entegre tesisler ise bodur elmacılıkta yurt dışı pazarını oluşturan ve ülke genelinde bu pazarı belirleyen potansiyele sahiptir. Elma üretimi yanında soğukhava deposu ile son eserleri ihraç eden depoda çalışan ve üretip ihraç eden üreticimizle oluşacak problemleri birinci ağızdan dinledim. İhracaatta, ihraç edilen yerde ki pazarda, tarım işçiliğinde, nakliye ve ulaştırmada ,kalan bahçelerin bakımı ve gelecek yıla hazırlanmasında ve tedarikçi esnafta sıkıntılar için iktidar siyaset üretmelidir” dedi.

“BU YIL ANADOLU’DA BÜYÜK BİR FELAKET YAŞADIK”

600 dekarlık elma üreticisi Cemil Acer, ihracat yapılan ülkeler ve don olayının tesirleri hakkında bilgi vererek durumun ciddiyetini şöyle özetledi:

“Bu elmalar kendi üretimimiz. Ermenistan’a, Irak’a ve Hindistan’a gidiyor. Lakin bu yıl Anadolu’da büyük bir felaket yaşadık. Don olayı nedeniyle eserimiz yok denecek kadar azaldı. Telafi edilebilir kimi kayıplar olsa da asıl kaygımız, pazarlarımızı kaybetmek. Hindistan, Çin ile yaşadığı problemler nedeniyle Türkiye için büyük bir pazar olmuştu. Lakin bu yıl elma olmadığı için Hindistan pazarını kaybetme riskiyle karşı karşıyayız.”

“HEM İŞ HEM EKONOMİK KAYIPLARA YOL AÇACAK”

Acer, don olayının istihdama da darbe vurduğunu belirterek, “Bu depoda 50 kişi daima çalışanımız vardı. Ayrıyeten gündelikçi gelen öğrencilerimiz ve yevmiyeli çalışanlarımız de çalışıyordu. Fakat bu yıl, eser olmadığı için bu istihdam sağlanamayacak. Bu son elmalarımızı ihraç ettikten sonra depoda elma kalmayacak. Bu durum, hem iş hem de ekonomik kayıplara yol açacak” dedi.

Gürer, don olayının elma ihracatını ve bölge iktisadını etkilediğini söz ederek, “Daha evvel Niğde, Amasya ya da Misket elması ile ünlüydü. Fakat yurt dışına satış olmadığı için bu ağaçlar söküldü ve yerine ihracata uygun cinsler dikildi. Artık ise don nedeniyle bu eserlerde büyük üretim kaybı yaşanıyor. Bu durum, önümüzdeki dönem yurt dışı pazar kaybına yol açabilir. Türkiye, bu pazarları yine kazanmakta önemli zorluklar yaşayacaktır” diye konuştu.

“ÜRETİCİLERİMİZ BU YÜKÜN ALTINDAN KALKAMIYOR”

Bakanlığın hususa müdahale etmesi gerektiğini vurgulayan Gürer, “Yurt dışı pazarının ortadan kalkmaması için şimdiden ticari münasebetlerin planlanması ve çiftçilerimizin mağduriyetinin giderilmesi gerekiyor. Elma üretimi ve ihracı yalnızca eserle hudutlu değil; ambalajı, nakliyesi ve işçiliğiyle önemli bir maliyet kalemi. Üreticilerimiz bu yükün altından kalkamıyor” dedi.

“GİDERLERİ KARŞILAMAK GİDEREK ZORLAŞIYOR”

Acer, mevcut şartların çiftçileri daha da sıkıntı durumda bıraktığını tabir ederek, “2025’in sonunda ve 2026’nın bahar aylarında ihracat yapamayacağız. Ağaçlarımıza bakmak zorunda olduğumuz için sabit masraflarımız devam edecek. Lakin bu masrafları karşılamak giderek zorlaşıyor” dedi.

Gürer’in zirai dondan etkilenmemek ismine bir aygıt kullanıp kullanmadığını sorması üzerine Acer, soğuk hava depolarının ve öbür sistemlerin de bu çeşit ekstrem soğuklara dayanmadığını belirterek, “Bu soğukta hiçbir şey yarar etmedi. Zira çok soğuk oldu. Vakit zaman bunları kıymetlendiriyoruz, maliyet muhasebesi yapıyoruz. Bu türlü soğuklara dayanmayacağını bildiğim için o tip yatırımları yapmıyoruz. Sprint sistem var, buzun içine koyma. Lakin, -6 dereceden sonra hiç çalışmıyor, ağaca da ziyan veriyor. Bir sonraki yılın meyve gözünü de etkiliyor. Onun da bu türlü bir tehlikesi var. Bunun dışında, çok fazla soğuktan koruyacak bir sistem de yok” biçiminde konuştu.

Ülkede 4.5 milyon ton yıllık elma üretildiğini, TÜİK bilgilerine nazaran 1 milyon 363 bin ton ihraç edildiğini, bu yıl don nedeni ile kıymetli ölçüde eser kaybının farklı sıkıntılar üreteceğini de söz eden Gürer, “Kayısı, üzüm, naranciye, kiraz üzere yurt dışı satımı olan ihraç eserlerinde çok taraflı problemleri yanında yurt dışı ve yurt içi pazar durumunda yaratacağı aksilikler var. Bahçe eserleri rekolte düşmesi fiyatlara da olumsuz yansıması tüketici açısındanda eser alma ve temininde düşünceler yaratacak ve yaz uzunluğu bu sıkıntılar yaşanacaktır” dedi.